2020-21 sezonunda Süper Lig’de takım sayısının 18’den 21’e çıkması, doğal olarak yabancı futbolcu sayısının da artmasına neden oldu. Geçen yıl sezon başı itibariyle 234 olan bu sayı, bu sezon başı itibariyle 281’e yükseldi.
Türk futbolu için hiç de iyi olmayan bu gidişat, oyuncu bazında dışa bağımlılığı arttırırken, Türk futbolcusunun gelişimi için de ciddi bir tehlike oluşturuyor. Söz konusu tehlikeyi en yakından hissedenlerden biri, A Millî Takım Teknik Direktörü Şenol Güneş…
Kasım ayı içinde oynanan millî maçlar öncesinde Güneş’in “Elinizde eğer varsa çok iyi bir sol bek, bunu değerlendirmek istiyorum” şeklindeki çağrısı, Türk futbolunun mevcut durumunu ortaya koyması açısından önemliydi. Geride kalan ilk 10 hafta itibariyle Süper Lig kulüplerinin çoğunluğu, ilk 11’lerinde ağırlıklı olarak yabancılara yer veriyor. Örneğin ligin yenilerindenKaragümrük,11 yabancıyla maçlara başlıyor. Diğer kulüpler ise ilk 11’lerinde 9-10 yabancı kullanıyor. Süper Lig kulüplerinin bu yabancı futbolcu aşkı, doğal olarak yerli isimlerin önünü kapatıyor…
YENİLER YABANCILARA YÖNELİYOR
Türkiye Futbol Federasyonu’nun aylık TamSaha dergisinde yayımlanan incelemeye göre; geride kalan “yaz” transfer döneminde Süper Lig kulüpleri, 143 yabancı oyuncu transfer etti. Bunlardan bazıları ülke sınırları içinde takım değiştirirken, bazıları da yurt dışından geldi. Yurt dışından gelenler arasında, Josef de Sousa, Giuliano, Fernandez, Edouk, Diabete gibi bir dönem Süper Lig’de oynamış olanlar da mevcut. Bu süreçte en çok yabancıyı renklerine bağlayan üç kulüp Fenerbahçe, Fatih Karagümrük ve Atakaş Hatayspor oldu. Bu üçlünün her biri 11 ithal ismi kadrosuna dâhil etti. Karagümrük ve Hatayspor, ligin yenileri olarak kapılarını fazlasıyla yabancılara açarken, geçen sezon kötü bir dönem geçiren Fenerbahçe, elindeki yabancılardan Gustavo ve zorunluluktan Dirar’ı tutup, gönderdiği isimlerin yerlerine yenilerini aldı. Bu üçlüden Karagümrük ve Hatayspor’u Fenerbahçe’den ayrı değerlendirmek gerekiyor. Son birkaç yıldır TFF 1. Lig’den Süper Lig’e yükselen kulüpler, yabancı futbolcu transferinde son derece aktif. İki sezon önce Ankaragücü, Erzurumspor, Çaykur Rizespor; geçen sezon Gaziantep FK, Gençlerbirliği ve Yukatel Denizlispor transfer döneminde en çok ithal ismi kadrolarına katan takımlar olurken, bu sezon da bu geleneği Atakaş Hatayspor ve Fatih Karagümrük devam ettirdi. Ortaya çıkan bu tablo, akıllara bazı soruları getiriyor. Birincisi; TFF 1. Lig’de mücadele eden yerli futbolcuların kapasiteleri Süper Lig için yeterli değil mi? Bir diğer soru; yerlilerin yerine transfer edilen yabancılar, beklentileri karşılıyor mu? Cevaplar çeşitlilik gösterebilir ama Süper Lig kulüp yöneticilerinin tercihleri, yerlilere güvenmediklerini ve çoğunluğu kapalı kutu ya da 30 yaşın üzerindeki yabancıların peşinde koştuklarını gözler önüne seriyor. Bu sezon itibariyle Süper Lig’deki 21 kulübün kadrosunda tam 281 yabancı futbolcu yer alıyor. Pek çok kulüp 14 olan yabancı kontenjanını doldururken, kadrosunda en az yabancı bulunduran Aytemiz Alanyaspor 10, Gençlerbirliği ve FraportTAV Antalyaspor ise 11 ithal isimle mücadelesini sürdürüyor.
66 FARKLI ÜLKEDEN OYUNCU
Bu sezon Süper Lig’deki 281 yabancı futbolcu tam 66 farklı ülkeden geliyor.
Bu ülkeler arasında Japonya ve Güney Kore’nin yer almaması dikkat çekici bir durum. Nedense Süper Lig kulüpleri, aslında çok iyi profesyonel olan Asyalılara pek ilgi göstermiyor. Ülkemizde top koşturan yabancılar içinde, sayıca en çok olanlar, her zamanki gibi Brezilya’dan geliyor. Toplam 33 Brezilyalı futbolcu,19 Süper Lig takımının formasını giyiyor. En çok Sambacıya sahip kulüpler, Başakşehir, Trabzonspor, Sivasspor, Gaziantep FK, Çaykur Rizespor ve Göztepe. Bu kulüplerin kadrosunda üçer Brezilyalı var. Sadece Karagümrük ve BB Erzurumspor, kapılarını Brezilyalılara kapatmış durumda! Bu kadar çok Brezilyalı içinde, ülkesinin millî takım formasını giymekte olan bir ismin bulunmaması, kalite hakkında da bir fikir veriyor. Yeni gelen Sambacılar içinde en kariyerlisi ve dikkat çekeni hiç şüphe yok ki, Rafael. Ülkemizi Şampiyonlar Ligi’nde temsil eden Başakşehir’in Lyon’dan transfer ettiği 30 yaşındaki eski Manchester United’lı sağ bek, yedi yıl (2008-2015) İngiliz takımında, beş sezon da Lyon’da forma giydikten sonra ülkemize adım attı. Başakşehir’in yeni Sambacısı, yakından takip edilmesi gereken oyuncuların başında geliyor. Bu arada Süper Lig’e geri dönen Brezilyalılar da var. Bunlardan biri, yeni sezon tercihini Başakşehir lehine kullanan eski Fenerbahçeli Giuliano, diğeri de Beşiktaş ile anlaşan yine eski Fenerbahçeli Josef de Sousa. Her ikisi de Suudi Arabistan’dan Türkiye’ye geri döndü. Belli ki, Arap topraklarında fazlasıyla Süper Lig’i özlemişler…
BOŞNAKLARA ARTAN İLGİ
Sıralamada Brezilyalıları,15 futbolcuyla Bosna-Hersek’ten gelenler izliyor. Son iki sezondur yedi oyuncuyla Süper Lig’de temsil edilen Bosna-Hersek, bu sezon itibariyle bu toplamını15’e çıkartıp, sıralamada ciddi bir sıçrama gösterdi.10 takımın kadrosunda Bosnalı oyuncu bulunurken, bunlardan dördü Konyaspor’da kariyerlerini sürdürüyor. Bosnalılar içinde, hiç şüphe yok ki, en başarılısı yıllardır Başakşehir’de forma giyen 30 yaşındaki Edin Visca. 2011-12 sezonunda Başakşehir’e gelen Boşnak futbolcu, o tarihten bu yana aralıksız Süper Lig’in son şampiyonunun formasını giyiyor. Visca’nın yıllardır süre gelen istikrarlı performansı, Süper Lig kulüplerinin Bosnalı futbolculara ilgisini artırmışa benziyor. Transfer döneminde yedi kulüp, kadrolarına Boşnak oyuncuları kattı. Süper Lig’de forma giyen Boşnak oyunculardan 6-7’sinin (Sehiç, Hodziç, Visca, Hadziahmetovic, Hajradinoviç, Miloseviç) sürekli Bosna-Hersek Millî Takımı’na çağrılması,tercihlerin isabeti konusunda bir fikir veriyor. Brezilya ve Bosna-Hersek’ten sonra Süper Lig’de en çok futbolcusu bulunan diğer iki ülke Senegal ve Gana.
Son yıllarda Süper Lig kulüpleri, bu iki Afrika ülkesinin futbolcularına büyük ilgi gösteriyor. Şimdilik bu iki Afrika ülkesinden gelen 25 (13+12) futbolcu, Süper Lig’deki17 farklıtakımda forma giyiyor. Bu 25 futbolcudan 15’i (Gana 8; Senegal 7), bu transfer döneminde yeni takımlarıyla tanıştı. Tanıdık Ganalılardan Mensah, Beşiktaş’ın, Sackey de Hatayspor’un yolunu tutarken,tanıdık Senegallilerden eski Kasımpaşalı Tiam ve eski Aytemiz Alanyasporlu Pappis Cisse’nin yolları Fenerbahçe’de kesişirken, Ndiaye’nin Türkiye’deki yeni adresi Karagümrük oldu. Yeni gelenler içinde ise Aytemiz Alanyaspor’da forma giyen Senegalli Babacar (1993) ile Yeni Malatyaspor’u renklerine bağladığı Ganalı Tetteh (1997) kumaşı iyi isimler olarak gözüküyor.
Süper Lig’de en çok futbolcusu bulunan beşinci ve altıncı ülkeler, Fransa ve Portekiz. Napolyon’un memleketinden 12, Cristiano Ronaldo’nunkinden ise 11futbolcu Süper Lig’de top koşturuyor. Geçen yıla göre Fransa’nın toplamı iki artarken, Portekiz’inki üç futbolcu geriledi. Fransa’dan gelen flaş transfer, yeni sezon tercihini Çaykur Rizespor lehine yapan Loic Remy oldu. Son olarak Lille’de forma giyen 33 yaşındakitecrübeli Fransız golcü, sezon başı itibariyle Rize’de iyi bir performans sergiliyor. Fransızların sayıca en fazla olduğu Süper Lig takımı BB Erzurumspor. Dadaşların kadrosunda üç Fransız (Obertan, Schwechlen, Muhammed)top koşturuyor. Son birkaç yıldır çok popüler olan Portekizlilere bu yıl ilgi azaldı. Portekiz’den sadece iki yeni isim Süper Lig’e geldi.
Bunlardan biri Hatayspor’un tercihi olan Ruben Ribeiro, diğeri ise Kayserispor’un renklerine bağladığı eski Beşiktaşlı Manuel Fernandez.
YAŞI İLERLEMİŞLER GELİYOR
Süper Lig kulüplerinin fazla sayıda yabancı oyuncuya yönelmelerinin yanı sıra dikkat çekici bir başka olumsuzluk transfer edilen yabancıların önemli bir bölümünün yaşlarının 30’un üstünde olması ve artık kariyerlerinin son yıllarını yaşaması…
İstatistiklere bakıldığında Süper Lig’deki 281 yabancıdan 47’si, 33 yaş sınırının üstünde… Yaşları30 ila 32 arasında değişenlerin toplamı ise 74. Bu iki kategorinin toplamı alındığında, 30 yaş ve üzerinde Süper Lig’deki yabancı sayısı 120’yi buluyor. Bu da yüzde 43’lük bir bölümü yansıtıyor. Süper Lig’in en yaşlıları, 37’lik Atiba (Beşiktaş), Mossoro (Göztepe) ve Kone (Sivasspor). Bu 37’likleri daha sonra 36’lıklar Sapunaru (Kayserispor), Skrtel (Başakşehir) ve Pereira (Trabzonspor) izliyor. İşin ilginç ve bir o kadar da düşündürücü tarafı, yaşı ilerlemiş oyuncuların hâlâ takımlarının vazgeçilmezleri arasında olması…
Yaşı ilerlemiş yabancılara gösterilen bu ilginin bir sonucu olarak,takımların kadro yaşı oldukça yüksek çıkıyor. Bu konuda İsviçre’deki Futbol Araştırmaları Merkezi’nin (CIES) bir çalışması, Süper Lig’deki bu olumsuzluğu net bir şekilde gözler önüne seriyor. UEFA üyesi ilk 20 ülke ligindeki takımların kadro yaş ortalamaları dikkate alındığında, yaklaşık 400 takımlı sıralamanın son 20 basamağında Süper Lig’den tam 10 takım bulunuyor. Bu 10 Süper Lig takımından 8’inin kadro yaş ortalaması 30 sınırının üzerinde. Kadro yaşı en ileri iki Süper Lig takımı Medipol Başakşehir (30.5) ve Demir Grup Sivasspor (31.1). Bu verinin en ilginç tarafı ise bu sezon Türkiye’yi temsilen Avrupa kupalarına katılan beş takımdan sadece bu ikisinin yoluna devam ediyor olması…