Usta spikerlerin aynı başarıyı, basketbol, voleybol, hentbol karşılaşmalarında sürdüremediği ortadadır.
Sıra atletizm ve olimpik dalların anlatımına gelince bocalamaları artmaktadır.
Spikerlik için; eğitime, tecrübeye ve ustalığa gerek vardır. Radyo da spor yayıncılığının en önemli unsuru spor spikerliğidir.
Her yaştan farklı insanlara hitap edilir. Bir spiker her şeyden önce bir tabloyu kafasında şekillendirmeli ve bu tabloyu radyo başındaki dinleyicisine en ince ayrıntılarla anlatabilmelidir.
Konuya açıklık getirmek için futbol anlatımından örnek veriyorum.
Öyle ki dinleyici etkili anlatımla, futbolcu ile birlikte topa kafa atıyormuş gibi ya da ayakla vuruyormuş gibi yapar.
Radyo anlatımında sesin iniş ve çıkışları dinleyici üzerinde çok önemlidir. Spiker ana dilini net, açık, akıcı kullanmalıdır. Sözcükleri ağız içinde yuvarlamamalı, uyuşuk bir ses tonu ile konuşmamalıdır.
En uygun ton ara tondur. Buna “sesi yerleştirme” denir. Konuşurken tonun değişmesi “büküm” olarak adlandırılır.
“Şuuut, penaltııı, kafaaa” gibi bunları fazla kullanmamalıdır. Anlatımda dinleyici bilgilendirilir.
Uygulanan taktik, oyun kuralları, oyunun yıldızları hakkında bilgiler verilir.
Maçta değişim, sakatlık, hakem müdahalesi ile boşluklar doğabilir. Bu sırada spiker statta kaç kişinin olduğu, sakatlık geçiren oyuncunun özellikleri hakkında bilgiler verir.
Gelişmiş ülkelerde durum değişiktir. Anlatımlarda iki ya da üç spiker görev yapar. Spikerlerden biri genel akışı anlatır, öbürleri yorumcudur. Yorumcu oyun durduğunda kısaca görüş bildirir.
Spiker o kadar usta olmalıdır ki adeta dinleyici radyoda bir şeyler görmelidir.
Uzun dolambaçlı, karışık cümleler yerine, kısa, öz, kolay anlaşılır cümleler kurmalıdır.
Anlatımda esas olan topu izlemektir. Böylece anlatım net ve heyecanlı olur. Seyirci tek düze ses tonundan sıkılır. Ses tonu dalgalı olmalıdır.
Tempo anlatım bağırmak anlamına gelmez. Eğer 70. Dakika oynanıyorsa, bitime 20 dakika var denilmez. Son yirmi dakika denilir.
Spikerin aynı ustalığı atletizm ve diğer olimpik dallarda da gösterebilmek için ciddi bir eğitime gereksinimi vardır.
Timisi N.’nin “ Radyo ve Radyoculuk” kitabı ve Doğan Yıldız’ın “ Spikerlik ve Futbol anlatımı” kitabı ilginç eserler.
ARTUN TALAY
