UEFA’nın her yıl yayınladığı “The European Club Footballing Landscape” raporuna göre, 2024 mali yılında kulüplerin gelirlerinin 29 milyar avroya ulaşması bekleniyor.
UEFA’ya bağlı federasyonların en üst yerel liglerinde mücadele eden kulüplerin gelirleri Fair Play düzenlemelerinin ortaya koyulduğu 2012’de elde edilen gelirlerin iki katından fazlasına ulaştı.
UEFA’nın düzenli olarak yayınladığı “The European Club Footballing Landscape” raporu her sene Avrupa’daki 700’den fazla kulüpten alınan veriler derlenerek hazırlanıyor.
Bu seneki raporda kulüplerin maç hâsılatlarının artmaya devam ettiği belirtildi. Maç hâsılatları artmaya devam ederken sadece seyirci sayısı ve yeni altyapılar değil, premium koltuk ve ağırlama olanaklarındaki artışın da rekor seviyelere ulaştığının gözlemlendiği bilgisi raporda yer aldı. Ticarî gelirlerin televizyon gelirlerinden daha fazla katkı sağlaması ve bu alandaki hızlı büyümenin Avrupa’daki kulüpler arasındaki eşitsizliği daha da artırdığı raporda dikkat çekilen unsurlardan bir başkasıydı. Oyuncu ücret ve enflasyonunun yavaşlamasına karşın kulüplerdeki iş gücünün büyümesi ve temel ücret enflasyonuyla birlikte futbolcu dışı ücretlerde keskin bir artış yaşandığı raporun sayfalarında ifade edildi.
Zararlarda düşüş var
Raporda öne çıkan bir diğer konu da kulüpler düzeyindeki borç finansman maliyetinin artmaya devam etmesi. 2023 yılında 1 milyar avronun üzerinde brüt finansman maliyetinin ortaya çıktığı, Avrupa kulüplerinin 1 milyar 200 milyon avro net zarar ettiği bilgisi paylaşıldı. Bu meblağ bir önceki sene elde edilen 3 milyar 300 milyon avro net zarara göre önemli sayılabilecek bir düşüşe işaret etmesine karşın hâlâ pandemi öncesi dönemdeki seviyelerden çok uzak bir noktada olunduğu belirtildi. İngiltere liginde yer alan kulüplerin elde ettiği gelir 7 milyar 700 milyon avroyu buldu. Bu, neredeyse Alman ve İspanyol kulüplerinin elde ettiği tüm gelire denk geliyor. İngiliz kulüpleri için bardağın boş kısmıysa Avrupa’daki kulüplerin uğradığı net zararın yüzde 73’ünün bu kulüpler kaynaklı olması. Rapor, benzer net zararın 2024’te de devam etmesi hâlinde tüm Avrupa futbol ekosisteminin uzun vadede mali sürdürebilirliğini sağlamak için Avrupa yönetmelikleriyle tam uyumlu daha sıkı yerel maliyet kontrol mekanizmalarının koordineli bir şekilde uygulanması gerektiğinin önemini de ifade ediyor.
Gelirlerin ayrıntıları
Pandemi döneminde yaşanan kayıp iki yıla karşın, Avrupa’nın en üst liglerinde mücadele eden kulüplerin gelirleri son 15 yılda ortalama 1 milyar 100 milyon avro arttı. 2024 senesinde yayın haklarındaki yavaş büyümeye rağmen gelirlerde ikinci en yüksek artışın kaydedileceği öngörülüyor. 2009 ile 2024 arasındaki 16 yıllık dönemde Avrupa’nın önde gelen liglerinde mücadele eden kulüplerin gelirleri yüzde 142 oranında arttı. Tüm gelir akışlarının büyümesiyle birlikte gelirlerin bu 15 yıllık süreçte 12 milyar avrodan 29 milyar avronun üzerine çıkacağı tahmin ediliyor. Avrupa’nın önde gelen liglerindeki kulüplerin gelirleri pandemi öncesi gelirlere göre yüzde 17 artış kaydetti. Avrupa’nın önde gelen 20 liginden 12’sinde 2023 yılında gelir büyümesi yüzde 10’unun üzerinde gerçekleşti. Kulüplerin üçte ikisinden fazlasının 2024 senesinde de gelirlerinin artması bekleniyor. Buna bağlı olarak kulüplerin 2024’te gelirlerinin yüzde 9.7 büyümesi öngörülüyor. 2023’te kulüplerin
gelirlerinin toplamı 26 milyar 800 milyon avro oldu.
Türk kulüplerinin geliri 534 milyon avro
Yazının ilk bölümünde de ifade edildiği gibi İngiliz kulüpleri 7 milyar 147 milyon avro gelirle ilk sırada yer aldı.
Bu, geçen seneye göre İngiliz kulüpleri için yüzde 11’lik bir artışı ifade ediyor. İtalyan kulüpleri 2022 senesine göre 2023’te gelirlerini yüzde 23 arttırarak 2 milyar 372 milyon avroya çıkardı.
Raporda Avrupa’nın önde gelen 20 ligi arasında Süper Lig de yer alıyor.
Türk kulüplerinin gelirlerinde yüzdesel bir değişme yaşanmazken elde edilen gelir 534 milyon avro oldu. Rus liginde yer alan kulüpler yüzde 7, İsveç kulüpleriyse yüzde 6 oranında gelirlerinde düşüş yaşadı.
Real Madrid ilk sırada
En fazla gelir elde eden 20 kulübün ortalama geliri 567 milyon avro oldu. Real Madrid 1 milyar 73 milyon avroyla en fazla gelir elde eden kulüp olmanın yanı sıra 1 milyar avro gelir barajını da aşan tek kulüp olarak dikkat çekti. En çok gelir elde eden kulüp olan Real Madrid ile en fazla gelir elde eden 20’nci kulüp olan Marsilya arasındaki gelir farkının 786 milyon avro olması da rapordaki dikkat çeken verilerden biriydi.
Galatasaray hasılatta ilk 16’da
İngiliz ligi kulüpleri 996 milyon avro maç günü hasılatı elde ederken bu meblağ Süper Lig kulüpleri için 87 milyon avroda kaldı. İngiliz liginin yanı sıra İspanya ve İtalya ligleri de 500 milyon avronun üzerinde maç günü hasılatı elde etti. 2009’dan bu yana yeni stadyumlarına geçen Galatasaray, Atletico Madrid ve Tottenham’ın maç günü hasılatlarını artırdığı raporda dikkat çekilen konulardan bir başkasıydı. 2009’da 4 milyon avro, 2014’te 11 milyon avro, 2019’da da 27 milyon avro maç günü hasılatı elde eden Galatasaray’ın 2024’teki maç günü hasılatıysa 59 milyon avroya ulaştı. Sarı-kırmızılar bu kategoride Avrupa’nın en fazla gelir elde eden 16 kulübünden biri oldu. En fazla maç günü hasılatı elde eden 20 kulüpten sekizinin bu kategorideki geliri 100 milyon avroyu aştı. 2024’te yayın haklarından elde edilen gelirler yüzde 7.2 oranında büyüdü. 2023’te kulüplerin televizyon geliri 8 milyar 200 milyon avro oldu. Ticarî gelirlerin küresel profile sahip kulüplerin hâkimiyetinde olduğuna dikkat çekilen The European Club Footballing Landscape raporundaki ilginç verilerden bir tanesi de Almanya’da en fazla ticarî gelire sahip olan kulübün orta düzeydeki bir Alman kulübünden yedi kat daha fazla gelir elde etmesiydi. İngiltere ve İtalya’da bu oran dokuz, İspanya’da 26, Fransa’daysa 40 kat olarak göze çarpıyor.
Galatasaray ve Fenerbahçe ticarî gelirde ilk 20’de
Almanya’da orta ölçekli bir kulüp, İngiltere’de orta ölçekli bir kulüpten yüzde 20 daha fazla ticarî gelir elde ediyor. Avrupa’nın en fazla ticarî gelir elde eden 20 kulübü arasında Galatasaray ve Fenerbahçe de yer alıyor. 2024 yılında Galatasaray’ın 140, Fenerbahçe’nin ise 109 milyon avro ticarî gelir elde ettiği, raporda belirtilen veriler arasında bulunuyor. Ürün satışı dikkate alındığıysa Beşiktaş, Galatasaray ve Fenerbahçe, bu kategoride Avrupa’da en fazla gelir elde eden 20 kulüpten üçü olarak dikkat çekiyor. Galatasaray 85 milyon avro, Fenerbahçe 69 milyon avro, Beşiktaş da 34 milyon avroluk ürün satış geliriyle ilk 20 kulüp arasında bulunuyor. The European Club Footballing Landscape raporuna göre, İngiltere’de forma göğüs sponsorlarının sadece yüzde 10’u yerel şirketlerden oluşuyor.
Bu oran Norveç’teyse yüzde 100. Türkiye’deyse forma göğüs sponsorlarının yüzde 84’ü yerel şirketler. 2023-2024 sezonunda Süper Lig’deki forma göğüs sponsorlarının yüzde 56’sı önceki sezondan forma göğüs sponsorluğuna devam eden şirketlerdi. Süper Lig kulüpleri 2023’te 61 milyon avro UEFA geliri elde etti. İngiliz kulüpleri için bu meblağ 475 milyon avroyken İtalyan kulüpleriyse 409 milyon avro ile birlikte İngiliz kulüpleriyle birlikte ilk iki sırada yer aldı.
Kaynak: TFF/ TamSaha
