“Yer ve zamana egemen olmak”
Bütün dünyada gazete satışlarında azalma kaydedilmiştir.
Gazeteler sosyal sıkıntılar ve maddi yetersizliklerin ortasında yer alan insanları, kurtuluş fantazyaları üreterek, bu sıkıntılara katlanmalarını kolaylaştırmaktadır.
Spor sayfaları ve spor yazarı artık sporun sorunlarını karar alma mekanizmasına duyuran sporseverin sözcülüğünü yapan yapısını kaybetmiştir.
Sporseveri sistem içinde hareketsiz tutmaya çalışan, eğlendirme işlevi bilgilendirme işlevinden daha çok önem veren yapıya dönüşmüştür.
İnsan üstü gibi gösterilen spor yıldızlarıyla yapay bir spor sayfası hazırlanır. Böylece sporseverlerin kendi insani sorunlarıyla ilgilenmesi önlenmiş olunur.
Gazete sözcüğünün kökeni İtalyanca “Gazzetta” sözcüğüdür. Strasborg’da Almanca yayınlanan “Oderzeitung” ilk gazetedir.
Bir gazetecide en başta gereken özellik dürüstlüktür. Tarafsızlık, nesnellik, dürüstlüğün ön koşuludur.
Gazetenin en başta gelen işlevi haber vermektir. Olay hammaddedir. Haber ise işlenmiş mamul maddedir. Gazetecilik 19. Yüzyılda kurumsallaşmıştır.
İnsanoğlu yer ve zamana egemen olmayı gazetecilik üzerinden yapmıştır. 19. Yüzyılda gazete bilgilendirme ve haberdar etme üzerinde dururdu.
Günümüzde ise eğlendirme, hoşça vakit geçirtme, magazin haberciliği eklenmiştir. Gazeteler için ilginçlik, duygusallık ve sansasyon gibi kavramlar önemli hale gelince tiraj kavramı öne çıkmıştır.
Artık gazetecilik düşünceden çok görselliğe yer vermektedir. Çünkü görsellik unsuru televizyonun ciddi bir rakip olarak öne çıkmasının sonucudur. Artık gazetecilerin ve spor sayfalarının büyük bölümü görselliği ön plana almaktadır.
Fotoğraf zihinlerde habere oranla daha kalıcı etki uyandırmaktadır. Bu nedenle spor haberleri kişiselleştirilir. Yani sporun sorunları bir bütün olarak ele alınmaz. Tek tek sporcuların yazgıları bireysellik körüklenerek ele alınır.
Spor haberlerine ayrılan yerler küçültülür, fotoğraflara daha çok yer ayrılır. Spor yayın politikası daha yumuşak, daha magazinsel karakter kazanır.
Bilgisayar grafikleri, ilk kez Al Neuharth aracılığıyla “USA TODAY” gazetesinde kullanılmıştır.
Böylece görsellik ve kolayca okunurluk dünya basınına girmiştir.
Gazetenin ekonomik değeri tiraj noktasında ortaya çıkar.
A.B.D.’ de toplam gazete satışlarının %50sinden fazlasını yirmi büyük medya şirketi kontrol eder.
Almanya’da Bertelsmann, Axel pinger dev medya holdingleridir. Bunlar havacılık, otomotiv, nükleer enerji, kömür, petrol, sigortacılık dallarında ayrıca faaliyette bulunmaktadır.
Fransa’da Hachette, Maxwel grubu ve Rupert Murdoch belli başlı medya tekelleridir.
Medya, sermaye sınıfının iktidar aracı haline gelmiştir. Artık gazete sosyal bir kurum olmaktan çıkmış, ticari bir işletme olarak algılanmaya başlamıştır.
Günümüzde gazete çıkarmak bir ekip ve sermaye işidir. Küreselleşmeyle birlikte basında tekelleşme olgusu hız kazanmıştır.
Robert Prutz’a göre gazetecilik, şişmiş ama gizlenen damarların, gösterilmek istenmeyen sinir krizlerinin gün ışığına çıkarılmasıdır.
Emil Dusiska “Ticarileşme gazeteciyi Robin Hood olmaktan çıkarmıştır. Gazetecilik sistem teorisi olmuştur.”
Tüm bu gelişmelerden spor basını da üzerine düşen payı almıştır.
Bohere G.’nin “Gazetecilik Mesleği” eserini okumanızı öneririm.
ARTUN TALAY
