Rusya’da oynanan Dünya Kupası’nda uygulanan ve bol kamuoyundan olumlu puan alan video hakem sistemi bizde de ilk olarak TFF Süper Kupa olmak üzere ligimizde uygulanmaya başlandı.
Sistemin yeni, spor kamuoyu tarafından birçok bilinmeyenlerinin olması nedeniyle Tabii ki TFF ve MHK yetkililerinin dediği gibi en az 3 aylık bir alışma süresi sonunda VAR hakkında kesin kanaat sahibi olunacaktır.
Ancak kesinlikle faydası olan bir konu var ki sahalarımızdaki şiddet içeren hareketlerin bıçak gibi kesildiğini gördük ve eğer taviz verilmezse bu konuda video hakemlik sistemine gerçekten teşekkür etmemiz gerekir
Video Yardımcı Hakemin etki alanı
✓Maçın hakemi istesin ya da istemesin; atılan her gol, verilen her penaltı ve kırmızı kart kararı mutlaka VAR tarafından gözden geçirilecek. Hata varsa düzeltilecek.
✓Bununla birlikte her penaltı ve kırmızı kart (ikinci sarı kart hariç) beklentisi olan pozisyonların da doğruluğu kontrol edilecek.
✓Penaltı, kırmızı kart ve goller; atağın başladığı ilk andan itibaren tekrar izlenecek. Herhangi bir ihlal olup olmadığına bakılacak. Golden, kırmızı karttan veya penaltıdan önce, atak başlangıcından itibaren bir ihlal olmuşsa karar iptal dilecek.
Belirlenen temel prensipler
✓Amaç çok net hataları ve maçın gidişatını etkileyecek gözden kaçan ciddi ihlalleri tespit etmek.
✓Hakemin kararı; açık bir şekilde yanlış olduğu tespit edilmedikçe, değiştirilemeyecek.
✓Maçın hakemi VAR’dan bağımsız olarak, mutlaka bir karar verecek. Hakemin karar vermekten imtina ederek, pozisyonları VAR yardımıyla değerlendirmesine izin verilmeyecek.
✓Kararın doğruluğu, hızlı karar vermekten daha önemli olduğu için; pozisyon tekrar gözden geçirirken hakemler üzerinde herhangi bir zaman baskısı söz konusu olmayacak.
✓Şeffaflık önemlidir. Hakem pozisyonu saha kenarında tekrar izleyecekse, görünür kalmaya devam etmelidir.
✓Pozisyon sonrası, VAR katkısıyla hakemin kararı değişse bile; verilmiş olan sarı ve kırmızı kartlar iptal edilmeyecek. (Umut vaat eden atağı veya bariz gol şansını önlemekten gösterilmiş kartlar hariç)
VAR’da görev bölümü
✓VAR odasında, 2 video hakem ve 1 teknik eleman görev yapacak.(Yayıncı Kuruluş 12 kameradan fazla kamera kullanıyorsa 2 teknik eleman)
✓Bu hakemler VAR ve AVAR olarak adlandırılacak. VAR asıl yetkili ve hakemle iletişime geçen kişi olacak.
✓VAR ve AVAR üstteki ekrandan maçı izleyecek. Bir olumsuzluk hissedildiğinde, VAR alttaki ekranlara yönelecek. Alttaki ekranlara görüntü 3 saniye gecikmeli gelecek. VAR hataya odaklanarak pozisyonu tekrar izlemiş olacak.
✓VAR o an için karar veremez ve pozisyonu farklı açılardan tekrar izleme ihtiyacı hissederse, teknik eleman en iyi 4 açıyı VAR’ın önündeki ekrana aktaracak.
✓AVAR gözünü akan oyundan hiç ayırmayacak; VAR pozisyon tekrarı izlerken, AVAR devam eden oyunda oluşabilecek olumsuzlukları takip edecek.
✓Ofsayt tespiti, yayıncı kuruluşun pierosundaki gibi çizgilerle yapılacak. Yalnız sistem sayısal bir değer vermeyecek, ofsayt olup olmadığına gözle karar verilecek.
✓Bütün konuşmalar ve video odasının görüntüsü kaydedilecek. İzin verilen konular dışında hakemlerin yardım talebinde bulunmalarına izin verilmeyecek.
✓Video yardımının kullanıldığı tenis, voleybol gibi sporlarda oyuncular ve coachlar hakemlerden pozisyonun tekrar izlenmesini talep edebiliyorlar. Futbolda ise bu yol kesinlikle kapalı. Çünkü VAR’lar tartışma olabilecek tüm kararları zaten check ediyorlar. Ayrıca bu yolun açılmasının, oyunu yavaşlatmak için bir taktik fırsat haline dönüşmesinden korkuluyor.
Süper Kupa Finali ve ilk hafta maçlarında Video Yardımcı Hakem sistemi devreye girdi.
Hakemlerimizin verdiği 7 karara müdahale eden Video Yardımcı hakemler, 4 kez sahadaki hakemin kararını değiştirmesine sebep olurken, hakemler 3 pozisyonda kararlarının arkasında durdular.
Bu maçlarda önemli aksaklıklar göze çarptı. Özellikle pozisyon incelemesi sırasında ciddi zaman kaybı oluştu. Bu gecikmenin sorumluları henüz tam pratik kazanamayan hakemlerimiz gibi görünüyor. Teknoloji desteği veren firmanın teknik elemanlarının da henüz sisteme tam adapte olamadıklarını ve gecikmelerin bir diğer sebebinin de onlar olduğunu belirtmeliyiz.
İlk hafta maçlarında Yayıncı Kuruluşun pozisyon tekrarlarını beklenen sürede ve yeterli sayıda tekrara getirmemesi tepkilere neden olmuştu. Yayıncı ile TFF yetkilileri arasında hafta başı yapılan toplantıda gündem bu konu idi. Önümüzdeki haftadan itibaren Yayıncı Kuruluş bu aksaklığı gidereceğini belirtti.
Ofsayt tespit eden çizgilerin de yayına verilmesi kararlaştırıldı.
Henüz yeni bir sistem olduğu için; hatalar ve aksaklıklar mutlaka olacaktır. Biraz sabır gösterip, zamanla düzene girmesini, beklemek gerekir.
ALİ KUNAK
