Düzenli ve kaliteli uyku, sağlıklı ve zinde bir yaşamın temel anahtarlarıdır desek abartmış olmayız.
Ancak modern yaşamın yoğun temposu ve günlük rutinlerin keşmekeşi içinde, her zaman verimli ve kaliteli bir uyku çekmek için gerekli koşulları sağlamakta zorlanabilirsin.
Ne var ki, uyku düzenin günlük yaşamındaki birçok unsuru doğrudan etkileyen bir belirleyici.
Özellikle spor antrenmanlarından yeterince verim almadığını düşünüyorsan ve beslenme düzenini sağlıklı bir çerçevede oluşturduğun halde beklediğin sonuçlara ulaşmakta zorlanıyorsan; uyku düzenini gözden geçirmende fayda var. Çünkü uyku kaliteni yükseltmek, beslenme düzeninden ve spor antrenmanlarından maksimum verim almayı sağlamak için aradığın eksik parça olabilir. Peki, kaliteli uyku nedir ve nasıl olmalıdır? Kaliteli uykunun spor performansına etkisi nedir? Aklına takılan tüm soruları birlikte yanıtlayalım.
Kaliteli Uyku Nedir?
Her insanın ömrünün yaklaşık üçte birini uykuda geçirdiği düşünülürse, uyku kalitesinin ne kadar önemli ve belirleyici bir unsur olduğu ortaya çıkar. Uyku, hem bedensel dinlenmenin hem de zihinsel yenilenmenin gerçekleştiği bir süreçtir. Yeterince kaliteli ve verimli bir uyku düzeni oluşturmadığın takdirde; dikkat eksikliği, konsantrasyon güçlüğü, depresyon, metabolik bozukluklar ve yorgunluk gibi problemlerle karşı karşıya kalabilirsin. Yetişkinler için ideal uyku süresi, yaklaşık 7,5 – 8,5 saattir. Ancak yeterince uzun süre uyuduğun halde verimli uyuyamadığını düşünüyorsan sorun, uyku sürende değil uyku kalitende olabilir.
Kaliteli bir uyku çekip çekmediğini, yaşam kalitenden de anlayabilirsin. Fiziksel ve bedensel anlamda yeterince dinlenebildiğin, her yeni güne dinç bir şekilde uyanabildiğin ve REM uykusunda yeterince kalabildiğin sürece; uyku kalitenin yüksek olduğunu varsayabilirsin.
Kaliteli Uyku Nasıl Olmalı?
Hareketsiz bir yaşam, gün içinde oldukça düşük miktarda enerji harcamana yol açar. Bu nedenle kaliteli bir uyku çekmek için hareketsiz yaşamdan uzak durmalısın.
İşlenmiş gıdaları ve şekerli içecekleri tüketmek, söz konusu besinler kanında glikoza çevrileceği için uyku kaliteni düşürür ve uykuya dalmanı zorlaştırır. Uyku kaliteni artırmak için işlenmiş ve şekerli gıda tüketimini sınırlamalı, özellikle gece saatlerinde bu tip besinleri tüketmekten kaçınmalısın.
Uyku öncesinde elektronik cihaz kullanmak da uyku kaliteni düşüren etkenler arasında yer alır.
Uyku ortamı için ideal sıcaklık yaklaşık 20 – 21 derecedir. Çok soğuk ya da sıcak bir ortamda uykuya dalmaya çalışmak, kalitesiz bir uyku çekmene yol açabilir.
İnsan vücudunda melatonin hormonu, yalnızca karanlık ortamda salgılanabilir. 20:30 – 23:00 saatleri arasında melatonin salgılanma düzeyi en üst sınıra ulaşır. Bu nedenle aydınlık bir ortamda uyumaktan kaçınmalı ve söz konusu zaman aralığında uykuya dalmaya özen göstermelisin.
Uykuya dalmanı kolaylaştırmak için, uyku ortamını ses ve ışık açısından izole etmelisin.
Gece geç saatlerde yüksek yoğunluklu antrenmanlar yapmak, nabzının yükselmesine yol açacağı için uykuya dalmanı güçleştirebilir. Bu nedenle akşam ve gece saatlerinde daha düşük yoğunluklu antrenmanları tercih etmelisin.
Uykudan en az üç saat önce gıda tüketimini sonlandırmalı, yine bu zaman dilimi aralığında kafein içeren içeceklerden uzak durmalısın.
Mümkün olduğunca aynı saatlerde uyuyup uyanmaya çalışmalısın. Böylelikle beynini şartlayabilir, kaliteli bir uyku düzeni oluşturmayı kolaylaştırabilirsin.
Sporcular İçin Kaliteli Uykunun Önemi Nedir?
Kaliteli uyku ve spor performansı, ilk etapta kulağına çok ilişkili kavramlar gibi gelmeyebilir. Ancak güçlü, dayanıklı ve formda bir vücuda sahip olmak istiyorsan yalnızca doğru beslenmen ve düzenli olarak spor yapman yeterli değildir. Antrenmanların esnasında kasların aktif olarak çalıştığı için yıpranır ve hasar görür. Doğru bir beslenme düzeni uyguladığında, kaslarının yeniden tamir edilebilmesi için vücudunun ihtiyaç duyduğu yakıtı sağlamış olursun. Uyku esnasında ise, vücudun tamamen dinlenme sürecine girer ve yenilenmeye başlar. Kasların tamamen hareketsiz ve pasif konumda olduğu için, sen uykudayken kasların yenilenebilir ve vücudun tarafından tamir edilebilir. Kaliteli bir uyku almadığın takdirde, ertesi gün yaptığın antrenmanlardan maksimum verim almakta zorlanabilir, normalden çok daha erken yorulabilirsin.
Hormonlar, vücudunda birçok sistemin sağlıklı bir şekilde çalışmasını sağlar ve kas gelişimini doğrudan destekler. Büyüme hormonu olarak da anılan melatonin, kas ve iskelet sisteminin sağlığının korunmasında oldukça önemli bir role sahiptir. Hücrelerinin yenilenmesi, cilt sağlığının korunması ve kaslarının gelişmesi; yalnızca karanlıkta salgılanan melatonin hormonunun katkıları sayesinde gerçekleşir. Bu nedenle direncini korumak, antrenmanlarından maksimum verim almak ve her yeni güne dinç bir şekilde başlamak için; uyku kaliteni yüksek tutmaya özen göstermelisin. Kaynak: blog.decathlon.com.tr
