Türkiye’de futbol 19. yüzyılın son çeyreğine, Osmanlı dönemine kadar uzanıyor. Selanik’ten başlayan bu spor, zamanla İzmir’in Bornova çayırları ve ülkenin dört bir yanına ulaştı.
İlk futbol kulübü, İngilizler tarafından İzmir’de kurulması ile birlikte daha sonra İstanbul’a ulaştı. Kadıköy ve Moda başta olmak üzere kısa sürede tüm kenti etkisi altına almaya başladı. 1897 yılı, İzmir’den gelen bir karmanın İstanbul karmasıyla oynadığı maçla, Türk topraklarında kaydedilen ilk futbol maçı olarak tarihe geçti.
İlk Türk futbol takımı ise, Fuad Hüsnü Bey ve Reşat Danyal Bey tarafından ‘Black Stocking’ adıyla kuruldu ve bu takımın 1901’de Rumlarla oynadığı maç, bir Türk takımının ilk resmi maçı olarak kaydedildi.
Futbolun İstanbul’da yayılmasında, İngiliz ve Rum topluluklarının büyük katkısıyla ardı ardına futbol kulüpleri kuruldu. Kadıköy Futbol Kulübü, İstanbul’un ilk futbol kulübü olarak tarih sahnesine çıkarken, sonrasında çıkan anlaşmazlıklar neticesinde İngilizler tarafından Moda Futbol Kulübü kurulmuş ve Kadıköylü Rumlar da Elpis ve Imogene kulüplerini hayata geçirdi. 1903’te, bu takımların katılımıyla İstanbul Futbol Ligi’nin kurulması, futbolun bölgede daha da yaygınlaşacağının bir işareti oldu. 1905’te, Mekteb-i Sultani’nin 10. sınıf öğrencileri, Ali Sami Yen’in önderliğinde Galatasaray’ı kurdular ve takım, 1905-1906 sezonunda İstanbul Ligi’ne katıldı.
SAVAŞ NEDENİYLE SEKTEYE UĞRADI
Türkiye’de futbolun altın çağı olarak kabul edilen 1908-1923 yılları arasında, özellikle II. Meşrutiyet sonrasında, yeni takımların kurulmasıyla İstanbul’dan İzmir, Ankara, Eskişehir, Bursa, Adana ve Trabzon gibi şehirlere yayıldı. Pazar Ligi, Cuma Ligi gibi ligler ve İstanbul Türk İdman Birliği Ligi, bu dönemin önemli futbol organizasyonları arasında yer aldı. Ancak sonraki savaş yılları futbolun gelişimini bir süreliğine durdurdu.
TÜRKİYE’NİN EN ESKİ TAKIMLARI
Erken Cumhuriyet dönemi, Türkiye’de futbolun, bilim ve sanatla birlikte, modernleşme ve ilerleme doğrultusunda önemli adımların atıldığı bir dönüşüm süreci oldu.
Bu dönemde,
Black Stockings (1901),
Kadıköy Futbol Kulübü (1902),
Beşiktaş (1903),
Elpis ve Imogene (1904),
Galatasaray (1905),
Fenerbahçe (1907),
Beykoz, Üsküdar Anadolu ve Vefa (1908),
İstanbul Altınordu İdman Yurdu (1909),
MKE Ankaragücü (1910),
Küçükçekmecespor (1911),
Karşıyaka ve Suhut Belediye Hisar Spor (1912),
Altay (1914),
Eyüpspor (1919),
Kasımpaşa (1921),
Konyaspor ve Aydınspor (1922),
Altınordu, Gençlerbirliği, Tarsus İdman Yurdu, 73 Şırnak Belediye Spor, Akçaabat Sebatspor, Türkiye Milli Takımı (1923) ve Göztepe gibi kulüplerin kurulmasıyla Türk futbolunun temelleri atıldı.
TÜRKİYE MİLLİ TAKIMI VE TFF’NİN KURULUŞU
Türk futbol tarihi, 1923 yılında önemli bir dönüm noktasına ulaştı. Türk sporunun ilk teşkilatı olan Türk İdman Cemiyetleri İttifakı’nın ardından, Yusuf Ziya Öniş başkanlığında ‘Futbol Heyet-i Müttehidesi’ ismi altında ilk Türk Futbol Federasyonu kuruldu.
Bu kuruluşun ardından yapılan FIFA’ya başvuru ile Türkiye, 21 Mayıs 1923’te FIFA’nın 26. üyesi oldu. Cumhuriyetin ilanından üç gün önce, 26 Ekim 1923’te İstanbul Taksim Stadı’nda Romanya ile oynanan ve 2-2 sonuçlanan maç, Türkiye’nin ilk milli maçı olarak tarihe geçti. 1924 Paris Olimpiyatları öncesi Milli Takım’ın hazırlıklarını üstlenmek üzere İskoçya’dan Billy Hunter getirildi. Hunter, Türk futbolculara modern futbolu tanıtarak sistemli bir çalışma programı uygulayan ilk teknik direktör oldu. 1924 Paris Olimpiyatları’nda Çekoslovakya ile yapılan ve 5-2 kaybedilen maç, Milli Takım’ın yurtdışındaki ilk maçı olarak kaydedildi. Kaynak: TFF