Temel bilgiden yoksun medya, Olimpiyat Oyunları’nın değerini bilebilir mi?
Hükümetlerle parlamentolar astronomiyi en fazla pahalıya mal olan bilimlerden sayarlar. Zira en küçük alet yüz binlere, en küçük rasathane milyonlara mal olur.
Astronomi yararlıdır, çünkü bizi benliğimizin üstüne yükseltir, çünkü büyüktür, çünkü güzeldir. O insanın vücutça ne kadar küçük, zekaca ne kadar büyük olduğunu gösterir. Zira göz kamaştıran bu evren içerisinde insan vücudu ancak belirsiz bir nokta olduğu halde, insan zekası onu tamamiyle kavrayabilir.
Hippark, Batlamyus, Kopernik, Kepler, Newton birbiri ardına bu kanunları ifade etmişlerdir.
Fizikçiler daha önce defalarca başarısız oldular. Önlerinde astronomların parlak başarı örneği olmasaydı, kim bilir kaç kere cesaretleri kırılmış olurdu!
Hepsi bu kadarla da kalmıyor, astronomi bize yalnızca kanunların varlığını öğretmemiş, kanunlara karşı gelinemeyeceğini de öğretmiştir.
Bir kanunun alemin bugünkü haliyle, hemen bunu takip edecek hali arasında zorunlu ilişkiyi bize Newton göstermiştir.
Görünüşlerden sakınmayı bize en iyi öğreten astronomi olmuştur. Kopernik en kararlı zannedilen şeyin hareket halinde olduğunu ispat ettiği an en kökleşmiş peşin önyargıların bile yerinden sarsıldığını görüyoruz.
Böylece gökyüzünün büyüklüğünü ve durmadan büyümekte olduğunu görüyoruz. Güneşin yerden 150 milyon km ötede olduğunu, en yakın yıldızların ise bundan yüzbinlerce kere daha uzakta bulunduğunu biliyoruz. Buna teleskobun gücü diyoruz.
Bilim yararlıdır, çünkü makineler yapmayı bize öğretir demiyorum, şöyle diyorum, makineler yararlıdır çünkü bizim yerimize çalışmakla daha fazla bilim yapmamıza zaman bırakacaktır. Yeter ki denetim insanda olsun.
Auguste Comte, güneşin terkibini aramanın boşuna olduğunu çünkü böyle bir bilginin sosyolojide hiçbir işe yaramayacağını söylemiştir. Böyle dar görüşe nasıl sahip olabilmiştir?
Onun güya mahkum ettiği fiziksel astronomi, şimdiden meyve vermeye başlamış, daha nice meyveler verecektir. Zira daha yeni doğmuş bir bilim dalıdır.
Örneğin hidrojen kadar hafif olan helyum gazının varlığının anlaşılması, Comte’un düşüncesinin yanlışlanmasıydı. Spektroskopi bize en uzak yıldızlarda da aynı maddelerin bulunduğunu gösteriyor.
Bizim kimyamızın yasaları doğanın genel yasalarıdır.
Gök cisimleri hiçbir kimyacının hayal edemeyeceği kadar muazzam bir laboratuvar heybetli birer potadır.
Geçmiş zaman bize çok şey vermiş olmakla beraber, geleceğin daha fazlasını vereceğine emin olabiliriz.
Aldığı eğitimle beynimiz tıpkı güneşten kamaşmayan kartal gözü gibi cepheden bakabilir.
H. Poincare’in “Bilimin Değeri” kitabında bilim, matematik, fizik, kimya, uzay, astronomi herkesin anlayacağı şekilde ele alınıyor.
Bu temel bilgilerden yoksun medyanın olimpiyat oyunları ve alınan madalyalardan söz etmesini beklemek hayalcilik olacaktır. Onlar için önemli olan hazırlık maçları ve transfer haberleridir.
O kadar.
ARTUN TALAY